PL EN
 
PL EN
Strona główna
Aktualności
O Czasopiśmie
Numery Czasopisma
Baza wiedzy
Kontakt
I/2025
CC-BY 4.0
Pobierz cytowanie
ARTYKUŁY / PRACA ORYGINALNA
Wykorzystanie krytycznego realizmu do analiz dużych zbiorów danych: założenia ontyczne, epistemiczne i etyczne
Małgorzata Stochmal 1
 
 
 
Więcej
Ukryj
1
Zakład Socjologii Bezpieczeństwa i Edukacji, Uniwersytet Wrocławski, Polska
 
 
Data nadesłania: 15-07-2025
 
 
Data ostatniej rewizji: 07-08-2025
 
 
Data akceptacji: 07-08-2025
 
 
Data publikacji: 07-08-2025
 
 
Autor do korespondencji
Małgorzata Stochmal   

Zakład Socjologii Bezpieczeństwa i Edukacji, Uniwersytet Wrocławski, Koszarowa 3/20, 52-149, Wrocław, Polska
 
 
dot.pl 2025;(I)
DOI: https://doi.org/10.60097/DOTPL/209115
 
 
Artykuł (PDF)
Referencje (26)
 
SŁOWA KLUCZOWE
rozwarstwiona głębia ontologii
głębia epistemologii
Krytyczny realizm
duże zbiory danych
rzeczywistość transcendentna
 
DZIEDZINY
nauki socjologiczne
 
STRESZCZENIE
Krytyczny realizm pozostaje interesującym programem badawczym, umożliwiającym eksplorowanie rzeczywistości społecznej w pogłębiony sposób. Namysł nad jego powstaniem ma za zadanie łagodzenie niedomagań podejść pozytywistycznych oraz postpozytywistycznych. Głównym celem artykułu jest zaprezentowanie założeń ontologicznych, epistemologicznych i etycznych krytycznego realizmu. Założenia te można z powodzeniem stosować realizując przedsięwzięcia analityczne związane z dużymi zbiorami danych. Artykuł kieruję do odbiorców zainteresowanych krytyczno-realistyczną wizją opisu rzeczywistości związaną z szeroko rozumianą analityką dużych zbiorów danych.
REFERENCJE (26)
1.
AlbertA. K., Brundage J. S., Sweet P., Vandenberghe F., Towards a critical realist epistemology?, „Journal for the Theory of Social Behaviour” 50(3)/2020, p. 358, DOI: 10.1111/jtsb.12248.
Google Scholar
 
 
2.
Archer M. S., Collier A. Porpora D.V., Transcendencja. Realizm krytyczny i Bóg, transl. and Introduction: Artur Wysocki, epilog Krzysztof Wielecki, Pub. UKSW, Warszawa 2021.
Google Scholar
 
 
3.
Ash S., Explaining Morality: Critical Realism and Moral Questions, Pub. Routledge, London and New York 2022.
Google Scholar
 
 
4.
Berth D., Ekstrom M., Jakobsen L., Karlsson J. Ch., Explaining Society: An Introduction to Critical Realism in the Social Sciences, Pub. Routledge, London and New York 2001.
Google Scholar
 
 
5.
Bhaskar R., A Realist Theory of Science, with an Introduction by Mervyn Hartwig, Pub. Routledge, London and New York 2008.
Google Scholar
 
 
6.
 BhaskarR., Realistyczna teoria nauki, trans. Katarzyna Zahorodna, [in:] M. Sikora (red.), Realizm wobec wyzwań antyrealizmu. Multidyscyplinarny przegląd stanowisk, Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej, Wrocław 2011.
Google Scholar
 
 
7.
BhaskarR. Foreword, [in:] P. K. Edwards, J. O’Mahoney i S. Vincent (red.), Studying Organizations Using Critical Realism. A Practical Guide, Oxford University Press, Oxford 2014, p. VII.
Google Scholar
 
 
8.
Bhaskar R., Enlightened Common Sense: The Philosophy of Critical Realism, In Introduction Mervyn Hartwig, Pub. Routledge, Abingdon 2016.
Google Scholar
 
 
9.
Biłobran Cz., Społeczne konstruowanie operatorów dominacji nad zagrożeniami występującymi lokalnie na przykładzie powiatu nyskiego https://repozytorium.uni.wroc.....
Google Scholar
 
 
10.
Boyd, Crawford K., Critical questions for big data, „Information, Communication & Society” 15(5)/2012, p. 663, DOI: 10.1080/1369118X.2012.678878.
Google Scholar
 
 
11.
Hankiss E., Fears and Symbols: An Introduction to the Study of Western Civilization, Pub. CEU Press, Budapest 2001.
Google Scholar
 
 
12.
Kitchin R., Big Data, new epistemologies and paradigm shifts, „Big Data & Society” 1(1)/2014, p. 3-6, DOI: 10.1177/2053951714528481.
Google Scholar
 
 
13.
Krzysztofek K., Big Data Society. Technologie samozapisu i samopokazu, „Transformacje. Pismo interdyscyplinarne”, 1–4(72–55)/2012, pp. 223–257.
Google Scholar
 
 
14.
Anderson Ch., The End of Theory: The Data Deluge Makes the Scientific Method Obsolete, https://www.wired.com/2008/06/... accesed 31 october 2024.
Google Scholar
 
 
15.
Lytvyn V., Vysotska V., Veres O., Ontology of Big Data Analytics, „MEST Journal” 6(1)/2018, p. 54, DOI: 10.12709/mest.06.06.01.06.
Google Scholar
 
 
16.
Mariański J. (red.), Leksykon socjologii moralności. Podstawy – teorie – badania – perspektywy, Zakład Wydawniczy NOMOS, Kraków 2015, p. 975.
Google Scholar
 
 
17.
Mingers J., Mutch A., Willcocks L., Critical Realism in Information Systems Research, „IS Quarterly” 37(3)/2013, p. 797, http://irep.ntu.ac.uk/id/eprin... (accesed: 2 X 2024).
Google Scholar
 
 
18.
Mittelstadt B. D., Allo P. , Taddeo M., Wachter S. , Floridi L., The ethics of algorithms: Mapping the debate, „Big Data & Society” 3(2) (2016), p. 2, DOI: 10.1177/2053951716679679.
Google Scholar
 
 
19.
Porpora D.V, A reflection on critical realism and ethics, „Journal of Critical Realism” 18(3)/2019, p. 274, DOI: 10.1080/14767430.2019.1618064.
Google Scholar
 
 
20.
Savage M., Burrows R., The coming crisis of empirical sociology, „Sociology” 41(5)/2007, pp. 885–899, DOI: 10.1177/0038038507080443.
Google Scholar
 
 
21.
Stephenson D., Big data, nauka o danych i AI bez tajemnic. Podejmuj lepsze decyzje i rozwijaj swój biznes!, transl. Wojciech Bombik, Pub. Helion, Gliwice 2020.
Google Scholar
 
 
22.
Anonymous Pub. PWN, Warszawa 2021.
Google Scholar
 
 
23.
Anonymous „Uniwersyteckie Czasopismo Socjologiczne”DOI: 10.21697/ucs.2023.31.1.02.
Google Scholar
 
 
24.
Wielecki K., Prawda socjologiczna i realizm krytyczny, „Rocznik Filozoficzny Ignatianum”, XXIV(1)/2018, pp. 45–70.
Google Scholar
 
 
25.
Wielecki K., Kultura versus Kultura masowa. Podmiotowość i quasi-kultura w nibyspołeczeństwie, Pub. Narodowe Centrum Kultury, Warszawa 2024.
Google Scholar
 
 
26.
Żulicki R, Potencjał Big Data w badaniach społecznych, „Studia Socjologiczne” 3(266)/2017, pp. 175–207.
Google Scholar
 
 
Udostępnij
Wyślij mailem
Indeksy
 
Indeks słów kluczowych
Indeks dziedzin
Indeks autorów
ISSN:2957-2150
Journals System - logo
NASK Czasopismo rejestru .pl
Wydawca
 
Naukowa i Akademicka Sieć Komputerowa
Państwowy Instytut Badawczy (NASK-PIB)
ul. Kolska 12
01-045 Warszawa
www.nask.pl; www.dns.pl
E-mail: kontakt@journaldot.pl
 
 
 
Polityki
 
 
CC BY 4.0 logo iThenticate logo Open Access logo
 
© 2006-2025 Journal hosting platform by Bentus
Scroll to top